Op Circolo staan zowel beginnende als ervaren circusartiesten. De muzikale clowns van het Franse Les Rois Vagabonds zijn ongetwijfeld het meest geroutineerd. Dat duo speelde meer dan duizendmaal dezelfde show en die is daardoor steeds verfijnder geworden. Een impressie van Les Rois Vagabonds, en ook van The Amazing Katleen. Wat blijkt: er kan dit jaar veel worden gelachen.
‘Concerto For Two Clowns’ is een spectaculaire mengeling van clownerie en een klassiek concert met viool, tuba en trompet. De titel dekt de lading, maar de voorstelling is veel meer dan een concert: het is een hilarische, poëtische show met acrobatiek op de grond en in de lucht, met dans, mime, gekte en een geniaal slot waarbij het publiek fanatiek wordt gemaand om te vertrekken. Enkele toeschouwers zullen dat grappige eind nooit meer vergeten, ze worden een handje geholpen.
Domoor, tevens romanticus
Het Franse gezelschap Les Rois Vagabonds speelde de meesterlijke voorstelling tijdens circusfestival Circolo in Tilburg. Niet in een tent deze keer, maar in de grote zaal van de Schouwburg. Het gezelschap bestaat uit Julia Moa Caprez en Igor Sellem. Zij draagt een felrode jurk en een witte pruik, hij een grijze, lange jas. Z’n gezicht is wit geschminkt, zijn neus is rood. Igor is de domoor, tevens de romanticus.
De twee doen denken aan traditionele muzikale clowns, maar hun ‘Concerto For Two Clowns’ is theatraal en daarmee schurken de twee iets aan tegen het hedendaagse circus. De legendarische Zwitserse clown, acrobaat, muzikant Grock en de Amerikaanse clown Buffo zijn hun inspiratiebronnen. Die beroemde artiesten sleutelden hun hele carrière aan het perfectioneren van hun act en dat doet het duo Caprez en Sellem ook.
New Dehli, Kiev, Tilburg
De twee speelden ‘Concerto For Two Clowns’ al meer dan duizend keer, sinds 2008. Eerst op straat en op festivals. Nu reizen ze de wereld over en spelen ze in grote zalen, in Barcelona, Kiev, Buenos Aires, New Dehli. Tilburg kan nu aan dat rijtje worden toegevoegd.
Julia Moa Caprez speelde al op jonge leeftijd viool en raakte helemaal verslingerd aan het instrument toen zij als kind in Zürich violist Nigel Kennedy op punkachtige wijze ‘De vier jaargetijden’ van Vivaldi hoorde spelen. Later studeerde ze dans en acrobatiek, de viool lag in een hoekje te verstoffen. Bij het ontwikkelen van haar clownspersonage realiseerde ze zich dat muziek en viool daar een wezenlijk onderdeel van zouden moeten zijn. Nu staat zij als clown met haar viool op het podium. Ze danst, acteert, mimet, is acrobaat, clown en speelt met ogenschijnlijk gemak op dat snaarinstrument ook als ze door tegenspeler Igor Sellem wordt opgetild en plots ondersteboven hangt. Aria’s zingt ze ook.
Gigantische kroonluchter
Op het toneel staat een ronde installatie met bordeauxrode gordijnen. Boven de vloer hangt een gigantische kroonluchter. Vanaf de eerste tel is klassieke muziek te horen. Julia Moa Caprez komt op, onlosmakelijk verbonden aan de viool. Tijdens de voorstelling passeren veel componisten de revue: Vivaldi, Strauss, Bach, ook de ‘Bolero’ van Ravel is te horen, maar een serieus klassiek concert is het allerminst, muziek is het fundament van het clownsspektakel, chaos, misverstanden en maffe vondsten de ingrediënten.
De clowns sjouwen met stevige koffers, een grote en een kleinere. En natuurlijk struikelt Igor Sellem over zo’n koffer. Je kunt erop wachten. Zijn tegenspeelster klautert op een verticaal geplaatste koffer alsof het haar concertpodium is. Even later zet Sellem twee koffers op elkaar en springt er bovenop. Meteen blijkt dat beide clowns erg atletisch zijn.
Een grote hap stro
In de grote koffer zit een kleine tuba, een bariton, maar voordat clown Igor Sellem dat blaasinstrument heeft gevonden, haalt hij handenvol stro uit de valies. Die werpt hij over de vloer, ook in de zaal, richting het publiek. Een grote hap stro gaat zijn mond in om er dan lange tijd op te kauwen. Elke beweging, elke blik, wordt breed uitgemeten en is daardoor komisch. De timing is uitstekend, de mimiek, gebaren en de interactie met het publiek evenzo.
De acts wisselen elkaar snel af: Julia Moa Caprez wordt in haar rode jurk steeds groter, ze torent meters boven het publiek uit. Even later staat ze in een liggende koffer en zwaait afscheidnemend naar het publiek alsof ze met een boot vanuit de haven gaat vertrekken. Sellem wil mee, maar dreigt te verdrinken in het woeste water.
Het gaat om de gulle lach
De twee mimen, dansen, er is veel interactie, confrontatie ook, maar nauwelijks tekst. Nou vooruit: het woord ‘wow’, een enkele keer. De communicatie met elkaar en vooral met het publiek bestaat uit kreten, gilletjes, een schreeuw. Er is voortdurend geluid en de toeschouwer mag de interacties en klanken interpreteren. Dat is eenvoudig, want ‘Concerto For Two Clowns’ is erg toegankelijk. Het is een voorstelling voor het hele gezin. Niks intens diepe lagen, het gaat om het amuseren van het publiek, om de gulle lach van de toeschouwer. Met de kwaliteit van de productie zit het wel snor. De jarenlange ervaring van de spelers is ervan af te lezen. De twee hebben de clownspersonages ontwikkeld op basis van ieders afzonderlijke kwaliteiten. Daarbij vullen ze elkaar goed aan. Voor een enkele toeschouwer is een bijzondere rol weggelegd, zelfs op het podium. Ook dat werkt voortreffelijk. Het publiek vormt zelfs even het koor.
Rode rozen op de kist
Een bijzondere scène is het moment waarop de mannelijke clown denkt dat de violiste is overleden. Dat is tragisch, hij heeft een oogje op haar en dat leidt tot knullige, onhandige acties. Deze scène is verstild, duister ook. De clown legt rode rozen op de kist en blaast op een kleine trompet die hij in een bundel stro heeft ontdekt. Het is een fijne scène die tussen al het spektakel en kolder de noodzakelijke ontroering toevoegt. En natuurlijk is niets wat het lijkt. Ineens steken handen en voeten uit de kist en loopt Julia Moa Caprez met de koffer op haar rug over de vloer. Tegen het eind is er een act in de lucht en blijkt de kroonluchter nog een andere functie te hebben.
Met Davide Salodini
Op Circolo kan dit jaar veel worden gelachen: bij Les Rois Vagabonds, bij Le P’tit Cirk waar Brabant Cultureel eerder over schreef, bij Collectif Malunés en ook bij Circ Rodini met ‘The Amazing Katleen’. Katleen is Katleen Ravoet. De Vlaamse acrobate is opgeleid op Academy for Circus and Performance Arts in Tilburg en speelde bij het Tilburgse circusgezelschap Cirque du Platzak. Later speelde zij onder meer bij No Fit State Circus, Generating Company, Wiener Circus en Circus Zanzara. Met Davide Salodini, ook opgeleid in Tilburg, begon zij in 2020 Circ Rodini. Eigenlijk had Katleen twee jaar geleden al op Circolo willen optreden, maar een blessure, gekneusde ribben, gooide toen roet in het eten, zo vertelt ze na afloop.
‘The Amazing Katleen’ heeft raakvlakken met de klassieke circustraditie, met acrobatiek, messenwerpen, boogschieten, balanceren op canes (staande paaltjes). Maar het stuk is ook theatraal met de sfeer van straattheater. Katleen is de artiest, maar tussen de acts door, met een ander jasje en een snor, is zij ook de pisteknecht. Verfijnd is het niet, wel grappig, het gaat om de lach en het effect. De acts zijn overwegend in orde.
Rood showpakje
Bij Circolo is deze komische familievoorstelling in een tent te zien. In een halve piste staat een verhoging met een trapje ernaartoe. Katleen, in een rood showpakje, beweegt uitbundig, zoekt contact met het publiek en zet vier stevige flessen op de verhoging. Daarop plaatst ze een stoel waarop zij balanceert, ook als een toeschouwer op haar verzoek een fles weghaalt. Ze balanceert op canes (staande paaltjes met grepen) met daarop houten schijven die ze één voor één in een emmer gooit. De artieste werpt met messen en heeft een bijzonder verrassende afsluiting met pijl en handboog. Het theatrale van de voorstelling zit vooral in haar reacties op gespeelde mislukkingen, maar ook in de terugkerende scènes waarbij de telefoon gaat en ze na het opnemen een noodgesprek voert met de babysit, later met haar zoontje. “Mama is aan het werk.”
Duizenden bewegende lampjes
‘The Amazing Katleen’ is onderhoudend, maar niet vernieuwend. Dat is ‘Arbo’ wel, een voorstelling van !UKBUM!, circusartiest Jef Kinds, waarbij de luchtacrobaat beweegt in een futuristisch universum, een kubus met duizenden bewegende lampjes. Deze innovatieve performance is een combinatie van circus, acrobatiek een techniek. De première is later, dus nu nog geen recensie, maar de voorstelling was al wel te zien op Circolo.
Ook Sam Balthasar experimenteert met circus en techniek. De Zwitserse artiest is gespecialiseerd in diabolo en acrobatiek. Zijn uitvindingen zijn te zien in ‘Bridges’, een programma met vijf acts van artiesten die zijn opgeleid op de hbo-circusscholen in Tilburg en Rotterdam. Balthasar zit opgesloten in een houten kubus en kan er alleen uit door met een boor en een decoupeerzaag een opening te maken. De artiest werkt met effecten. Als hij een sigaret rookt komen er grote rookwolken uit de kubus verderop. Een radiografisch bestuurbaar apparaat met daarop een kruisboog bezorgt hem rekwisieten. En het moet gezegd: deze keer gaat er technisch veel fout, maar de intenties zijn duidelijk. Ook bij een apparaat dat diabolos afschiet die de acrobaat met een koord opvangt en de lucht in gooit. Dat oogt briljant, al moet de uitvoering beter.
Schoonheid in eenvoud
Soms zit schoonheid verscholen in de eenvoud, zo blijkt bij de korte act van Mateo Foch. Hij combineert dans en acrobatiek. De jonge artiest draagt een overall, zijn handen zijn gebonden achter zijn rug en hij heeft een doek voor zijn mond. Hij lijkt een gevangene op de vlucht, ontsnapt aan een onbekende macht. Hij rolt over de vloer en beetje bij beetje worden de touwen losser en krijgt hij meer vrijheid. De acrobatische bewegingen worden daardoor groter, vrijer en meer spectaculair. Ook het slot is onverwacht en goed bedacht.
Op Circolo spelen veel jonge, talentvolle circusartiesten. Vier acts zijn geselecteerd voor de BNG-Circusprijs. Alle kandidaten zijn opgeleid op de circusscholen in Tilburg en Rotterdam en de winnaar ontvangt een cheque van 7.500 euro. De genomineerden zijn acrodanser Tim van den Bos De Lucas, handstandartiest Lily Nolan, handstandartiest Tom Laurent en koorddanseres Tatjana Sommer.
De winnaar is Tim van den Bos De Lucas met Kenavo
FOTO'S 1,2,3 2 @Jjostijn ligtvoet
FOTO'S 4,5,6,7,8 @Jona Harnischmacher
