Moderne dans in Polen kent westerse invloeden, maar de reikwijdte van de Poolse theatergeschiedenis geeft het ook een eigen, herkenbaar gezicht. Dat was waarneembaar op een presentatie van eigentijdse dans in Lublin. Joost Goutziers keek er een paar dagen rond en sprak met dansers, choreografen en publicisten. Een impressie, laatste aflevering (4): een ontmoeting met de Poolse choreograaf Maciej Kuźmiński.
Maciej Kuźmiński
Choreograaf Maciej Kuźmiński (1985) studeerde op het Laban Centre for Movement and Dance in Londen. In 2007 ontving hij zijn graad BA Dance Theatre en in 2012 haalde hij zijn einddiploma als choreograaf. Hij volgt de ontwikkelingen in Polen op de voet en merkt dat hedendaagse dans in zijn land zich explosief ontwikkelt. Op het festival van Polska Platforma Tańca in Lublin was zijn voorstelling Room 40 de publiekslieveling.
Wat zag je toen je terugkeerde in Polen?
“Ik volg de danswereld in Polen intensief sinds 2007. Wat me het meest trof waren de activiteiten in danshuis Stary Browar, de Oude Brouwerij, in Poznan. Die was enkele jaren eerder, in 2004, opengegaan. Joanna Leśnierowska organiseerde daar twee belangrijke evenementen. Ze begon met coachingstrajecten met geweldige dansers en trainers uit het buitenland: Nigel Charnock, David Zambrano, Jossi Berg en Oded Graf, om er enkelen te noemen. Ik volgde trainingen bij deze dansmakers. Er waren al met al zo’n veertig projecten.”
“De coaching was betaalbaar en voor dansers en choreografen die niet in het buitenland konden studeren een uitgelezen kans om les te krijgen op hoog professioneel niveau. Dat was nieuw in Polen. De trainers bleven langere tijd; voorheen kwamen ze alleen even over tijdens een dansfestival.”
En het tweede evenement?
“Joanna begon ook het ‘Solo Project’. Ze stelde een bescheiden budget beschikbaar om elk jaar drie artiesten een solo te laten maken. Doorgaans zijn danser en choreograaf dezelfde persoon. Nu na tien jaar kun je zeggen dat de Oude Brouwerij een generatie van solo-dansers heeft voorgebracht. Ze maken hun eigen producties. Er is een hardnekkige opinie dat deze dansers vooral conceptueel werken, maar dat kun je niet generaliseren.”
En dan was er nog een boek..?
“Ja, Anna Królica, een curator en historica, gespecialiseerd in Poolse dans, schreef een boek over de solo-generatie. Het is een geweldig overzicht van de actuele dansgeschiedenis en ze brengt het fenomeen solo-dans uitstekend in beeld. Mogelijk is het tijdperk van deze soloproducties al voorbij. Het project bij de Oude Brouwerij is gestopt, maar misschien krijgt het een vervolg. Dat is niet duidelijk.”
Veel ontwikkelingen dus…
“Ook belangrijk: de oprichting van het Instituut voor Muziek en Dans, dat is gekoppeld aan het ministerie voor Cultuur en er zitten competente mensen die ervoor zorgen dat het beschikbare geld bij talentvolle dansers en choreografen terecht komt. De stichting van het Pools Dans Platform is van belang, net als de oprichting van het Dans Theater Departement in Bytom. Dat is onderdeel van de Nationale Theateracademie in Krakau. De oprichter is Jacek Tumiński, een van de beste Poolse choreografen. De academie bestaat nu acht jaar en is in mijn ogen de beste in het land.”
Wat heeft dans in Polen nodig om zich verder te ontwikkelen?
“Er is veel te winnen. Dansers moeten zich verenigen en salarissen voor dansers moeten echt omhoog. Veel grote dansers verlaten ons land vanwege de gebrekkige inkomsten. We verdienen vier keer minder dan onze vrienden in Duitsland, Engeland en Frankrijk. Ook kunnen we buitenlandse choreografen niet betalen om ons te helpen. Het is nodig dat er meer zalen zijn die ons programmeren en we moeten zichtbaarder worden voor het grote publiek.”
“Verder vind ik het belangrijk dat de animositeit in de danswereld verdwijnt. Er is een strijd tussen oude en nieuwe dans. In Bytom heb je het Dans Theater Departement en Teatr Rozbark, ze liggen 1000 meter uit elkaar, maar de ideeën lopen mijlenver uiteen. In Poznan eenzelfde verhaal. Daar staan het Pools Dans Theater en de Oude Brouwerij tegen over elkaar. In werkelijkheid is er een afstand van 500 meter. Je hebt vernieuwers en de dansers die minder vernieuwen. Dat conflict zal je in elk land hebben, maar volgens mij is het in Polen erger dan elders.”
