Naar school gaan, rekenen, feitjes leren, daar had Jip Bartels niets mee. Totdat hij theater en muziek ontdekte, er ging een wereld voor hem open. Hij wilde naar de Toneelschool om te acteren en naar het Conservatorium om te zingen. Hij volgde die droom en met succes, niet via de Toneelschool in Maastricht, maar door het volgen van de opleiding Muziektheater in Rotterdam Dit seizoen speelt Jip Bartels in de levendige jeugdvoorstelling ‘Rijnreisje.’
Hij acteert, hij zingt, danst en leert het publiek tegelijkertijd spelenderwijs van alles over de rivier en stroomopwaarts zwemmende zalmen.
Wisselende stemmetjes
Die opgedane kennis gaat ‘ie overbrengen aan kinderen in de zaal. De in Tilburg opgegroeide acteur wisselt in ‘Rijnreisje’ vliegensvlug tussen tientallen rollen, van een vis, naar een nimf, van een sluis, naar een berg, met evenveel wisselende stemmetjes.
Dat is hem op het lijf geschreven, Jip Bartels (31) is behalve acteur, ook een veelgevraagd stemacteur voor tekenfilms. En als hij vragen heeft over acteren, over het vak, dan kan hij altijd terecht bij Freek Bartels. Jip is de jongere neef van deze ervaren musicalartiest.
Wat ‘ie niet is? Een voetballer bij de amateurs van Ajax, al denken sommige mensen dat wel. Er bestaat nog een Jip Bartels, ook die komt oorspronkelijk uit Tilburg, ook die heeft dezelfde leeftijd, maar de twee hebben elkaar nog nooit ontmoet. “Ik hoorde van zijn bestaan toen ik via Facebook en Instagram berichten kreeg van onbekende mensen. Hé Jip, ben jij nu acteur, vroegen ze me.”
Groots en meespelend
In ’Rijnreisje’, gemaakt bij De Toneelmakerij in de Amsterdamse Jordaan speelt Jip Bartels met zijn lief Lucas Schilperoort en percussioniste Yung-Tuan Ku op marimba.
Het concept voor de voorstelling is bedacht door Steef de Jong, hij is ook de regisseur van het stuk. Performer en beeldend kunstenaar De Jong maakte tien jaar geleden indruk met zijn eenmans-operette-trilogie. Die stukken met klinkende titels als ‘Groots en meeslepend wil ik leven’, ‘Ludwig’ en ‘Straussvogel’ speelde hij in een fantasierijk decor van bordkarton. Die speelse vormgeving is het handelsmerk van Steef de Jong. ‘Rijnreisje’ heeft een decor dat alles weg heeft van een opengeklapt prentenboek.
Jip Bartels: “Steef heeft zich voor ‘Rijnreisje’ laten inspireren door een artikel dat hij las waarin was beschreven dat van de duizend zalmen die zijn uitgezet, maar twee waren teruggekeerd naar het paaigebied in Zwitserland. Dat gegeven leidde tot deze voorstelling. Steef begon met het bedenken van tien hoofdstukken van die reis en de vele obstakels die de zalmen onderweg kunnen tegenkomen. Ze zwemmen stroomopwaarts, dat is zwaar. Ze passeren de Haringvlietdam. Het stuk gaat over klimaat, over vervuiling, smeltende gletsjers. Bovendien zijn er uitstapje naar mythes rondom de Rijn. Alles en iedereen krijgt een eigen stem, de zalmen, de dam en de gletsjer ook. Lucas en ik rennen over het toneel, we staan nooit stil.”
Met zijn partner
Steef de Jong zag Jip Bartels en Lucas Schilperoort spelen in de voorstelling ‘A Kind of Odyssey’. “Hij vroeg ons daarna voor deze productie. Ik vind het bijzonder om met Lucas, mijn partner te spelen. Het is het eerste stuk met Steef, hij regisseert nu, speelt zelf niet mee. Ik hoop ooit nog eens met hem op het podium te staan.”
Zijn middelbare schoolperiode bracht Jip Bartels door op St. Jozef in Tilburg en hij vroeg zich steeds af wat hij daar deed. Leren, waar was dat in hemelsnaam voor nodig?
“Thuis gingen we vaak naar het theater. Op een dag zag ik een examenvoorstelling bij Fontys. De muziek van componist en schrijver Stephen Sondheim pakte me enorm. Ik heb die thuis veel gedraaid. Ook ging ik naar muziek- en dansschool Factorium in Tilburg, later naar de musicalfactory van Factorium, de MAF. Ik vertelde mijn ouders dat ik wilde acteren en vroeg of ik daar de kost mee zou kunnen verdienen. Ja, dat is de omgekeerde wereld, meestal stellen verontruste ouders die vraag aan hun kind. ‘Als je dat graag wilt, dan moet je het gaan proberen’, zeiden ze.”
Verslingerd
Jip Bartels ging naar de vooropleiding muziektheater bij Codarts in Rotterdam en raakte verslingerd aan die opleiding. Muziektheater is een hbo-opleiding en eigenlijk was zijn vooropleiding ontoereikend, maar Jip Bartels mocht een test doen en bleek het hbo-niveau aan te kunnen. Hij werd aangenomen bij Codarts én bij Fontys in zijn thuisstad Tilburg, maar hij besloot om naar Rotterdam te verhuizen. Codarts had zijn hart geraakt. “Het was goed om te verhuizen, voor mijn ontwikkeling als mens. Ik moest leren om op eigen benen staan, in zo’n grote stad.”
Tijdens zijn studie liep hij stage bij Toneelgroep De Appel in Den Haag (inmiddels ter ziele). Hij speelde daar in ‘De drijvende stad’. Na de opleiding speelde hij de rol van Eugene in de musical ‘Grease’. Zijn rol in de musical veranderde gaandeweg steeds meer in een stand-up comedy act.
Jip Bartels heeft veel aan zijn ervaren neef Freek. “Toen de trein begon te rijden, heb ik hem gebeld. Freek, moet ik nu naar Amsterdam verhuizen? En heb ik een agent nodig?. Freek en ik speelden samen in de musical ‘She Loves me’, we spreken elkaar vaak. In 2020 stonden we samen in ‘Hello Dolly!’, maar die musical is na de première maar twee gespeeld, toen kwam corona en gingen de theaters dicht.”
Tekenfilms
De oud-Tilburger had rolletjes in tv-series als ‘Jeuk’ en ‘Spangas’, maar is naast zijn werk in de theaters, nog vaker bij inspreekstudio’s te vinden. Daar geeft hij stem aan figuren in bekende en onbekende tekenfilms.
“Dat past me. Als ik vroeger uit school kwam, gooide ik mijn jas weg en keek op de bank naar tekenfilms. Ik ben nog van de tv-generatie. Toen het inspreken van stemmen op mijn pad kwam, heb ik meteen doorgepakt. Ik speelde in de musical ‘Grease’ en had iemand van een inspreekstudio uitgenodigd. Die kwam kijken en al snel mocht ik een stemtest komen doen. Ik merkte dat ik dat kon, ik snapte het en vond het leuk. Bij andere studio’s kwam ik ook in beeld. Het is hard gegaan. Als mensen aan mij vragen; wat doe je, dan zeg ik: ik spreek tekenfilms in. Naast het acteren natuurlijk.”
Neef Freek
Op zijn cv staat een waslijst aan films (38) en series (50), Zijn stem is te horen is series als ‘Pokémon’, ‘Thomas de Locomotief’, ‘Nijntje’ en ‘Barbapapa’ en films als ‘Aladdin’ (hoofdrol), ‘Het leven van een loser’, en ‘Encanto’.
“’Aladdin’ is natuurlijk fantastisch, de stem van de hoofdrol in een Disneyfilm, maar ik kijk met minstens zo veel plezier terug op de opname van de komische animatieserie ‘Groen in de grote stad’. Het gaat niet alleen om grote titels. De mensen om me heen, het werken in een fantastisch team, dat maakt het bijzonder.”
Familieband
Of Jip Bartels binnenkort met neef Freek op de planken staat? Dat zou zomaar kunnen. De twee zitten in een familieband. Jip’s vader Tom is muzikant en drumdocent bij Factorium. Tom speelt regelmatig met fluitist Rick Bartels, de vader van Freek. Daarnaast zijn er nog drie muzikanten. Jip en Freek zingen in die familieband. “We traden op in cultureel centrum Jan van Besouw in Goirle en dat willen we graag nog een keer doen. Mijn vader belde me vandaag nog. Hij heeft weer een mooi nummer gevonden dat we dan kunnen spelen.”
De komende maanden reist Jip Bartels met ‘Rijnreisje’ langs de theaters.
Foto's Sanne Peper